İki kişinin herhangi bir hukuki sebep veya ilişkiden doğan alacaklarını teker teker ve ayrı ayrı istemekten karşılıklı olarak vazgeçip bunları kalem kalem alacak ve borç şekline çevirerek hesabın kesilmesinden sonra çıkacak artan tutarı isteyebileceklerine ilişkin sözleşme nedir?
Cari hesap sözleşmesi, Türk Ticaret Kanununun 89. maddesinin birinci fıkrasında şu şekilde tanımlanmıştır: iki kişinin herhangi bir hukuki sebep veya ilişkiden doğan alacaklarını teker teker ve ayrı ayrı istemekten karşılıklı olarak vazgeçip bunları kalem kalem alacak ve borç şekline çevirerek hesabın kesilmesinden sonra çıkacak artan tutarı isteyebileceklerine ilişkin sözleşme cari hesap sözleşmesidir.
Gerçekleşmesiyle birlikte alacaklı, alacağını borçludan talep ve dava yetkilerini kaybeder. Ancak alacak halen devam etmektedir. Şayet alacaklının açtığı davada borçlu ilgili defi’yi ileri sürmez ve borcunu öderse bu geçerli bir ödeme olacaktır. Hâkim borçlu tarafından ileri sürülmeyen defi’yi kendiliğinden dikkate alamaz.
Yukarıda anlatılan borcun sona erme hali aşağıdakilerden hangisidir?
Zamanaşımının alacaklı yönünden, onun alacağını borçludan talep ve dava yetkisini kaybetmesi hükmü vardır. Zamanaşımı alacak hakkını değil, sadece talep ve dava yetkilerini ortadan kaldırdığından alacak devam eder. Ne var ki bu durumda borçlu zamanaşımı def’ini kullanarak borcu ifadan kaçınma yetkisi kazanmaktadır. Bu def’i niteliğinden dolayı borçlu zamanaşımını ileri sürmezse yargıç kendiliğinden göz önüne alamaz (TBK 161).
Doğru yerde ifa ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
Aksi kararlaştırılmamışsa parça borcu, sözleşme kurulduğu anda borcun konusunun bulunduğu yerde ifa edilir.
I) İşlem koşula bağlanabilir bir işlem olmalıdır.
II) Koşul, hukuka ve ahlâka aykırı olmamalıdır.
III) Koşul imkânsız olmamalıdır.
Yukarıdakilerden hangileri koşulun geçerlilik koşullarını kapsamaktadır?
Her işlem koşula bağlanamaz. O yüzden, koşulun etkisini gösterebilmesi için İşlem koşula bağlanabilir bir işlem olmalıdır. Koşul, hukuka ve ahlâka aykırı olmamalıdır. Koşul imkânsız da olmamalıdır.
Aşağıdakilerden hangisi misli eşyadır?
Sayı, tartı ve ölçü ile belirlenebilen taşınır eşyaya misli eşya denir.
Aşağıdakilerden hangisinde iptal edilebilirlik yaptırımı uygulanamaz?
Satılan bir tablonun sözleşmenin yapıldığı esnada yanmış olmasında, iptal edilebilirlik yaptırımı uygulanamaz.
Borçlunun irade açıklamasını ve imzasını içeren ve gelecekte onu imzalayan aleyhine delil teşkil eden belge aşağıdakilerden hangisidir?
Senet: Borçlunun irade açıklamasını ve imzasını içeren ve gelecekte onu imzalayan aleyhine delil teşkil eden belgedir.
Vadeli ticari satış sözleşmelerinde alacaklının sessiz kalması hâlinde karine olarak hangi seçimlik hakkını tercih ettiği kabul edilir?
Vadeli ticari satış sözleşmelerinde alacaklının sessiz kalması hâlinde karine olarak aynen ifa ve gecikme zararının tazminini tercih ettiği düşünülür.
“Birbirine karşılıklı ve aynı cinsten muaccel borçları bulunan iki kişiden birinin diğerine tek taraflı irade açıklamasıyla borçların az olan tutarında sona erdirilmesine …. denir.” Yukarıdaki metinde yer alan boşluğa aşağıdaki kavramlardan hangisi getirilmelidir?
Birbirine karşılıklı ve aynı cinsten muaccel borçları bulunan iki kişiden birinin diğerine tek taraflı irade açıklamasıyla borçların az olan tutarında sona erdirilmesine takas (ödeşme) denir. Takas, yenilik doğuran bir haktır. Yenilik doğuran hakların hükümlerine tabidir. Takas, tek taraflı varması gereken bir irade açıklaması ile kullanılmaktadır böylelikle de karşı tarafın kabul ya da reddine bağlı değildir. Takas, borcu sona erdiren bir sebeptir. Bu anlamda takas, yeni bir borç yaratmaz; herhangi bir borç kaynağından doğmuş mevcut borçları tasfiye eder.
Borcun ifa edilmiş olduğunu gösteren ve alacaklı tarafından hazırlanarak borçluya verilen belgeye makbuz denilmektedir. Aşağıdakilerden hangisi makbuzda yer almaz?
Borcun ifa edilmiş olduğunu gösteren ve alacaklı tarafından hazırlanarak borçluya verilen belgeye makbuz denilmektedir. Öyleyse bu, 1) ifa edilen borç (Ocak 2013 kirası), 2) Borcun ifa edildiği ve ifa miktarı (tam ya da kısmi) 3) Borçlunun kimliği ile ilgili açıklamaların yer aldığı 4) Alacaklının imzaladığı bir belgedir.
I) Borca aykırılık meydana gelmiş olmalıdır.
II) Alacaklı bir zarara uğramış olmalıdır.
III) Borca aykırılık ile zarar arasında nedensellik bağı bulunmalıdır.
IV) Zarar, ödenmiş ceza koşulunu aşan miktarda olmalıdır.
V) Alacaklı kusurlu olmalıdır.
Alacaklının borca aykırılıktan doğan ve ceza koşulunun miktarını aşan bir zararı varsa yukarıdaki koşullardan hangilerinin alacaklı tarafından kanıtlanması hâlinde aşkın zararının tazminine hükmedilebilecektir?
Ceza koşulu, gerçi bir tür zararın giderimidir ama istenebilmesi, alacaklının zarara uğramasını gerektirmez (TBK 180/I). Alacaklı ceza koşulunu istemişse ayrıca zararının tazminini isteyemez. Bununla birlikte, alacaklının borca aykırılıktan doğan ve ceza koşulunun miktarını aşan bir zararı varsa bundan dolayı tazminat istemi, alacaklının, aşkın (munzam) zararını ve ayrıca borçlunun kusurunu ispatlamasına bağlıdır (TBK 180/II). Yalnız dönme cezası söz konusu olduğunda aşkın zarar istenemez. Öyleyse şu koşulların alacaklı tarafından kanıtlanması hâlinde aşkın zararının tazminine hükmedilebilecektir.
Borca aykırılık meydana gelmiş olmalıdır.
Alacaklı bir zarara uğramış olmalıdır.
Borca aykırılık ile zarar arasında nedensellik bağı bulunmalıdır.
Zarar, ödenmiş ceza koşulunu aşan miktarda olmalıdır.
Borçlu kusurlu olmalıdır.
Temerrüde düşmede hiçbir kusuru söz konusu olmayan mütemerrid borçlu için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
Borçlu kusuru olmadığını ispatladığı müddetçe gecikme tazminatı ödemekle yükümlü değildir.
Para borçlarının Türk Borçlar Kanunu’nda öngörülen yasal ifa yeri aşağıdakilerden hangisidir?
Para borçlarının Türk Borçlar Kanunu’nda öngörülen yasal ifa yeri alacaklının ifa zamanındaki yerleşim yeridir.
Çeşit borçlarında, sözleşmede açıklık yoksa borç konusu şeyin en az hangi nitelikte olması gerekir?
Çeşit borçlarında taraflar, borç konusu şeyin niteliği üzerine anlaşmamışlarsa borç konusu şeyin en az orta vasıfta olması gerekir.
Aşağıdaki sözleşmelerden hangisi ya da hangileri sürekli borç ilişkisi niteliğindedir?
Vekâlet sözleşmesi
Kira sözleşmesi
Hizmet sözleşmesi
Elden bağışlama sözleşmesi
Âni ifalı sözleşme kavramı ile “elden satış” veya “elden bağışlama” olarak adlandırılan sözleşmeleri karıştırmamak gerekir. Elden satış veya elden bağışlamada borçlandırıcı işlem ile tasarruf işleminin aynı anda gerçekleşmesi söz konusudur.
